Көйгөйлөрдү тайманбастык менен чечип, бизнес процесстерди ишенимдүү башкарыңыз – «Борсок» ресторандар тармагынын негиздөөчүсүнүн ийгилик сырлары

Коронавирус пандемиясына байланыштуу чектөөлөр жана кризис чакан жана орто бизнести олуттуу солгундатты жана бул айрыкча тейлөө чөйрөсүндө иштегендерге таасирин тийгизди. Бир жыл мурда Самат Апашов Европа Бирлиги менен Ага Хан Фондунун биргелешкен долбоорунун алкагында Ош облусундагы ишкерлердин Accelerate Prosperity (AP) акселератордук программасына катышкан. Өзүнүн маегинде, ал пандемиянын кесепетинен ресторан бизнесин калыбына келтирүү үчүн кандай аракеттерди көрүш керектигин айтты.

– Самат, ишмердүүлүгүңүз жөнүндө айтып берсеңиз.

– Мен «Борсок» үй-бүлөлүк ресторандар тармагынын башкы директору жана негиздөөчүсүмүн. Биз Ош шаарынын тургундарына даамдуу маанай тартуулоого милдеттүүбүз. Быйыл 11 жаштабыз, 3 филиалыбыз бар.

– Сизде «Биз даамдуу маанай тартуулайбыз» аттуу урааныңыз бар. Ал эмнени билдирет?

– «Борсокто» биз даамдуу тамактарды тартуулап гана тим болбостон, балдарга жана ата-энелер үчүн ыңгайлуу болгон, ошондой эле жакындарыбыз менен убакыт өткөргөнгө жагымдуу атмосфераны түзө алабыз. «Борсок» бул баарына ыңгайлуу болгон жана оюн аянтчасы бар үй-бүлөлүк ресторан.

– Буга чейин ишкерлик боюнча тажрыйбаңыз болгонбу?

– Мен ишкерликтин алгачкы тажрыйбасын 3-класста окуп жүргөндө, тээ алыскы балалыгымда топтодум. Андан кийин биздин короодо өскөн шабдалыларды чогултуп саттым. Биринчи тапкан акчамды бассейнге барууга жумшадым. Студент кезимде ар кандай жумуштарда жарым-жартылай иштеп жүрдүм жана мамлекеттик органдарда стажировкадан өттүм, анткени бизнесмен эмес, юрист болууну пландап жүргөм. Бирок тагдырдын буйругу менен, ишкер болуп калдым.

– Кантип АР акселератордук программасынын мүчөсү болдуңуз?

– Программа жөнүндө өткөн жылы карантин учурунда билдим. Ошол учурда, биз башкалар сыяктуу эле, олуттуу кризисти баштан кечирип жатканбыз. Бизнесибиз токтоп калып, белгисиздик мезгилинде кантип иштөөнү билбей калдык. Андан кийин көптөгөн адамдар менин AР бизнес-акселераторуна катышуумду сунушташты. Бул мага кризистен чыгууга, өзүмдү жана менин компаниямды жаңы деңгээлге чыгарууга мүмкүнчүлүк болот деп айтышчы.

– Сиз күткөн нерселер акталдыбы?

– Албетте! Өзүмдүн тажрыйбамдан улам, Accelerate Prosperity ишкердин потенциалын ачууга жардам берип, бардык катышуучуларга кесипкөй ишкерлерге керектүү болгон сапаттарды бере алганына ишендим. Бул жерде ар бир ишкер бизнести куруунун мааниси жана анын масштабын көтөрүү жөнүндө, ошондой эле бизнестин алсыз жактарын өз алдынча аныктоо үчүн кандай шаймандарга ээ болуу керектиги жөнүндө түшүнүк алат.

– AР эксперттеринин кандай кеңештери бизнесиңизди кризистен чыгарууга жардам берди?

– Кийин түшүнгөнүмдөй, бизнесмен үчүн чыгармачылык сыяктуу сапатты өрчүтүү маанилүү экен. Идеяларды жаратуу жөндөмдүүлүгү көп учурда кандайдыр бир инновацияларды алып келип, сизди кризистен алып чыгышы мүмкүн.

Бул менин алсыздыгым болду жана бул чеберчиликти өрчүтүүгө жардам берген трекер болду. Бул жерде ар бир ишкер бизнести куруунун мааниси жана анын масштабын көтөрүү жөнүндө, ошондой эле бизнестин алсыз байланыштарын өз алдынча аныктоо үчүн кандай шаймандарга ээ болуу керектиги жөнүндө түшүнүк алат. Бизнес-идеяларды жаратуу үчүн, биз өзүбүзгө туура суроолорду берип, позитивдүү ой жүгүртүүгө үйрөндүк, бул пандемиянын кыйынчылыктарына карабастан алдыга жылууга түрткү берди.

Жакшы жумуш үчүн мага маркетинг жаатында, тагыраак айтканда, кардарларды тартуу жаатында билим жетишсиз болчу. Кайсы сатуу каналдары бизге ылайыктуу экендигин изилдеп чыктым жана жаңы иштөө варианттарын сынап көрдүк. Азыр болсо маркетинг жана сатуу боюнча кененирээк түшүнүгүм бар. Тездетүүгө катышкан мезгилде биз күнүмдүк кирешебизди көбөйттүк жана ошону менен кризистен чыктык.

Программада ар бир катышуучу өз ишканасынын профессионалдык диагностикасын жана трекерлерден кетирилген каталардын жекече анализин алышты. Трекердин жардамы менен менин командам биздин компаниянын атаандаштык артыкчылыгын чечип, мүмкүн болгон бардык тобокелдиктерди изилдеп чыгышты.

– Өзүңүздө кандай өзгөрүүлөрдү байкадыңыз?

Жалпысынан, AР мени бизнесте көйгөйлөрдү чечүүдө кайраттуураак болууга жана бизнес процесстерди ишенимдүү башкарууга үйрөттү. Ар кандай кыйынчылыктарды мен жаңы мүмкүнчүлүк катары кабылдай баштадым. Бизнес акселераторунда окуп жүргөндө мен өзүмө керектүү болгон бардык билимге ээ болдум. Мен өз ишканамдын Ош шаарым үчүн маанисин, жергиликтүү экономикага кандай пайда алып келери жөнүндө көбүрөөк билдим.

Алар менин келечегимди баалоого жардам беришти жана өнүгүүнүн жаңы багыттарын көрсөтүштү. Бул мени өтө шыктандырды. Мен өзүмдүн алсыз жактарымды жана алар менен кантип иштөө керектигин билип, ар кандай маселелерди чечүүдө өзүмдү ишенимдүү сезип баштадым. Ошондой эле трекерлер менен туруктуу баарлашуу мен үчүн эң жакшы мотивациялардын бири болду.

– Ресторан бизнесинде кандай кыйынчылыктарга туш болдуңуз?

– Башталгыч ишкерге туш болгон биринчи көйгөй – билимдин жана тажрыйбанын жетишсиздиги. Эгер сиз алдыга кадам таштап, өнүгүүгө умтулсаңыз, чыныгы ийгиликке жете аласыз. Бул биринчи кадамда абдан маанилүү.

Белгилүү болгондой, менин ишканамдын бардык тармагында көптөгөн кылдаттыктар бар жана көп учурда бизнесимди алдыга жылдыруу үчүн кыска мөөнөттө бир нече кесиптерди жана жаңы чеберчиликти өздөштүрүү керек болот.

Мен өз кезинде, өзүмө болгон ишенимимди жоготпогонума кубанычтамын, анткени көпчүлүк учурда адамдар ийгиликсиз долбоорлордон кийин башка тобокелге баруудан баш тартышат. Команданын кеңейишинен улам, персоналды башкаруу боюнча кыйынчылыктарга туш болгом. Ошондой эле, ишенимсиз өнөктөштөр болгон, башкача айтканда, ар кандай тармакта кыйынчылыктар көп болду.

– Заманбап ишкер кандай сапаттарга ээ болушу керек жана акселерациянын келечектеги катышуучуларына кандай кеңеш берет элеңиз?

– Ишкер өз ишин сүйүп, эч нерсеге карабастан, өз продуктусуна жана компаниясына ишениши керек. Өнүмгө жана жалпы ишке ишенген билимдүү жана кесипкөй адамдардын күчтүү командасын түзүү маанилүү. Командаңыздын лидери болууга үйрөнүңүз, анткени натыйжаларды берген жана ийгиликти камсыз кылган бул сиздин кызматкерлериңиз. Ошондой эле, бизнесмен бир мүнөзгө ээ болушу керек жана туруктуу, тартиптүү болушу керек. Алдыга максат коюп, ага туруктуу болуу жөндөмдүүлүгү – ийгиликке жетүүңүздүн маанилүү фактору. Убакытты туура пайдаланууда тартиптүү, демилгелүү болуу жана тобокелге бара билүү керек. Менимче, бул ар бир ишкер ээ болушу керек болгон эң маанилүү сапаттар.

– Келечекке кандай пландарыңыз бар?

– Биз супермаркет жана балдар кийимдерин саткан дүкөн ачалы деп жатабыз. Ошондой эле жаңы жумуш орундарын түзүү боюнча ишти улантабыз.

– Сиз маекке кошумчалай кеткиңиз келген нерселер барбы?

– Бизнес акселераторуна катышуунун аркасында биз Ош шаарынын тургундары үчүн жаңы күч менен иштей баштадык. «Борсок» – үй-бүлөңүз менен жагымдуу убакыт өткөрүүнүн жылуулугу менен байланышкан жер. Саякатчы шаар менен таанышканда ар дайым ушул жерди карайт.

Мен Accelerate Prosperity программасынын бүтүрүүчүсү болгонума абдан кубанычтамын, анткени алган билимим – менин бизнесиме баалуу салым болуп саналат.

Бизнес акселератору Accelerate Prosperity ASIA долбоорунун алкагында ишке ашырылып, Европа Бирлиги жана Ага Хан Фонду тарабынан каржыланат. Долбоор ишкердикти өнүктүрүүгө жана Кыргыз Республикасынын айылдарындагы калктын экономикалык абалын жогорулатууга багытталган.