Кыргызстан бул жылы дүйнөдөгү өлкөлөрдүн гүлдөп өнүгүү деңгээли боюнча рейтингде 94-орунду ээледи
Кыргызстан 2023-жылы дүйнөдөгү гүлдөп-өсүп жаткан, бакубаттуулугу боюнча баалаган британиялык Legatum Institute аналитикалык борборунун рейтингинде 94-орунду ээледи.
Legatum Prosperity Index – бул дүйнөдөгү өлкөлөрдүн жетишкендиктерин алардын бакубаттуулугу жана гүлдөп-өнүгүүсү боюнча баалаган индекс. Ал 2006-жылдан бери британиялык Legatum Institute аналитикалык борбору (Legatum эл аралык инвестициялык тобунун бөлүмү) тарабынан чыгарылып келет. Изилдөөнүн максаты – социалдык бакубаттуулукту жана анын дүйнөлүк масштабда өнүгүшүн изилдөө болуп саналат.
Изилдөө 167 өлкөнүн 16 жылдык көрсөткүчтөрүнө таянып, алардын өнүгүү деңгээлин 12 бөлүмдөгү 300дөй индикатор боюнча баалайт.
Негизгилери:
- Экономика.
- Ишкерлик
- Башкаруу
- Билим берүү
- Саламаттыкты сактоо
- Коопсуздук
- Жеке эркиндик
- Социалдык капитал
- Экология ж.б.
Ар бир өлкөнүн рейтинги берилген көрсөткүчтөрдүн орточо салмактанып алынганын эсептөө жолу менен, алардын ар бири гүлдөп өнүгүүнүн негизи катары аныкталат. Көрсөткүчтөр статистикалык анализге, социологиялык изилдөөлөргө жана сурамжылоого катышкандардын эксперттик баасына негизделген. Рейтингде колдонулган статистика БУУ, Дүйнөлүк Банктан, Экономикалык Кызматташтык жана Өнүгүү Уюмунан, Дүйнөлүк Соода Уюмунан, Gallup, Economist Intelligence Unit, IDC, Pyramid Research жана башка мекемелерден алынган. Index басылмасынын редакциялык кеңешине бир катар алдыңкы университеттердин жана илимий борборлордун өкүлдөрү кирет.
Ошентип Кыргызстан аталган изилдөөдө 94-орунда турат. Коопсуздугу боюнча 71-орунда, жеке эркиндиги боюнча 103-орунда, башкарууда 108-орунда, социалдык капитал боюнча 100-орунда, инвестициялык чөйрө боюнча 99-орунда, ишканалардын абалы боюнча 124-орунда, экономикасы боюнча 88-орунда, жашоо шарты боюнча 84-орунда, саламаттыкты сактоодо 76-орунда, билим берүүдө 85-орунда жана табигый чөйрө боюнча 95-орунда турат.
Ошол эле коңшу Казакстан 69-орунда, Өзбекстан 100-орунда жана Тажикстан 113-орунда турат. Ал эми эң кызыгы Түркия Кыргызстандан кийин 95-орунду ээлеген, анткени ал коопсуздук, жеке эркиндик жана социалдык капитал боюнча төмөн көрсөткүчтөрдү берген.
Белгилей кетсек, индекс боюнча алдыңкы ондукту Дания, Швеция, Норвегия, Финляндия, Швейцария, Нидерланд, Люксембург, Исландия, Германия жана Жаңы Зеландия алышкан.