Европалык учак тетиктерин Россияга жеткирген КРнын санкцияга кирген компаниясынын "иштери" белгилүү болду
Кыргызстандын климаттык каржылоо борборунун директорунун экс-орун басары Азамат Алкадыров негиздеген "Карголайн" компаниясы Европадан Россияга учактардын тетиктерин ташып турган. Документтерге ылайык, тетиктер Кыргызстанга жөнөтүлгөнүн, бирок чындыгында алар Россияга кеткенин латвиялык "Маанилүү окуялар" интернет басылмасынын журналисттик иликтөөсүндө айтылат.
Аталган басылма Украинага чабуулдан кийин батыш өлкөлөрү Россиянын жарандык авиациясын мыйзамсыз деп жарыялаганын эске салды. Тактап айтканда, чет элдик учактардын базасында түзүлгөн россиялык учактар паркын тетиктер менен камсыздоого тыюу салынган. Натыйжада, Россия параллелдүү импорт схемасын түзгөн.
"Маанилүү окуялар" бажы маалыматтарын талдап, 2022-жылдын мартынан 2023-жылдын мартына чейин өлкөгө Boeing жана Airbus үчүн кеминде 18 млрд рублга оригиналдуу тетиктер импорттолгондугун аныктаган. Жеткирүүлөрдүн негизги бөлүгү БАЭден (9 млрд рубль), Кытайдан (5 млрд рубль) жана Түркиядан (2 млрд рубль) келген. Товардын дээрлик жарымын мамлекеттик "Аэрофлот", "Россия" жана "Победа" компаниялары сатып алган.
Басылманын берген маалыматына таянсак, "дос эмес өлкөлөрдөн" — Чехиядан, Литвадан, АКШдан, Германиядан жана Улуу Британиядан КМШ өлкөлөрү товарларды өздөрүнө буюртма берип, жол-жоболоштуруп импорттоп туруп, бирок товарды Россияга жөнөтүп жүрүшкөн.
КРнын компаниялары кантип санкциялык чектөөлөрдү айланып өтүүдө?
"Маанилүү окуялар" европалык жана америкалык өндүрүүчүлөрдөн учактын тетиктерин, анын ичинде Boeing учактарынын тетиктерин жеткирүүчүлөрдүн бири литвалык Right Direction Aero компаниясы болгондугун белгилейт, ал бажы маалыматтары боюнча россиялык "Ай флай" компаниясын 145 млн рублдан ашык суммага запастык бөлүктөр менен камсыздаган.
Бирок Right Direction Aero компаниясынын директору жана кожоюну Павел Чалапов Россияга тетиктерди сатууга тиешеси жоктугун билдирди. Редакцияга жазган катында ал саясий себептерден улам РФ менен эч кандай келишим түзбөй турганын жана кардарларынын расмий Москва менен байланышы бар-жоктугун тыкыр текшерип, Евробиримдиктин жана АКШнын санкцияларына кабылган компанияларга кайра сатпайбыз деген келишимге кол коюуга мажбурлап туруп сатарын жазган.
Латвиялык маалымат каражаттары редакция Чалаповго сатылган товарлардын тизмесин жөнөткөнүн белгилешет. Буга ал бул тетиктерди россиялык "Ай флай" эмес, Кыргызстандын "Карголайн" компаниясына сатканын түшүндүргөн (жүктүн сканерин жана бир нече товарлардын экспорттук декларациясын далил катары көрсөткөн).
Бажы базалары чындап эле латвиялык Right Direction Aero "Карголайн" компаниясынын атынан "Ай флай" компаниясына товарларын сатканын көрсөтүп турат. Буга байланыштуу "Маанилүү окуялардын" журналисттери документтер боюнча тетиктер Кыргызстанга сатылып, бирок чындыгында Россияга кеткен деген бүтүмгө келишкен.
"Карголайн" компаниясынын ээси жана башкы директору Азамат Алкадыров санкцияланган рынок жана Россия менен эч кандай байланышы жок экендигине жеке кепилдик берүү менен бизди ынандырды. Биз аларга учактын тетиктерин Россияга реэкспорт кылбайсыңар деген шарт менен сатканбыз. "Карголайн" бизди алдап, жасалма документтерди жасаптыр, — деп комментарий берген Павел Чалапов бул кырдаалга байланыштуу Кыргызстан менен иштешпей калганын белгилеген.
Редакция ошондой эле литвалык Right Direction Aero, бажы маалыматтары боюнча, кыргызстандык "Карголайн" россиялык Air Fly авиакомпаниясына тетиктерди сатып алган жалгыз компания эмес экенин, ошондой эле Евробиримдиктен авиакомпоненттерди Россияга параллелдүү импорттоого чехиялык Apram Aerospace компаниясынын да тиешеси бар экенин баса белгилеген.
Белгилей кетсек, "Карголайн" Украинада согуш башталгандан бир ай өткөндөн кийин катталган, ал кезде Airbus, Boeing жана башка тетиктерди өндүрүүчүлөр россиялык авиакомпанияларга сатып алууга тыюу салган. Компаниянын директору жана ээси Азамат Алкадыров болуп саналат.
Эске сала кетсек, 2022-жылдын мартында негизделген "Карголайн" ЖЧКсы 2023-жылдын июль айында АКШ Россияга санкцияланган товарларды жеткирген деп айыптап, Кыргызстандан санкция салган төрт компаниянын бири болгон.