Nike компаниясы 2019-жылы Өзбекстанда өзүнүн бренди менен спорттук бут кийимдерди чыгарууга расмий уруксат берген. Америкалык брендди Өзбекстанга тартуу боюнча "Узчармсаноат" ассоциациясы атайын иштеп чыккан стратегиянын натыйжасында ӨР Nike үй-бүлөсүнүн өндүрүүчүлөрүнүн катарына кирген.
Өндүрүш линиясын ишке киргизүү үчүн, Sino International (өзбек-кытай компаниясы) 5 жылдын ичинде Nike талап кылган бардык эл аралык сапат стандарттарын толугу менен ишке ашырган. Тактап айтканда, белгилүү бир өндүрүш линияларын түзүп, жумушчулар үчүн татыктуу эмгек шарттарын уюштурушкан жана сапатты жогорку деңгээлде контролдоо киргизилген. Натыйжада, ишканадан дүйнөгө белгилүү бул бренддин кроссовкаларынын биринчи партиясы чыкты.
Эмне үчүн компаниянын Кытайдагы филиалы оригиналдуу Nike кроссовкаларын чыгаруу үчүн Өзбекстанды тандап алды? Sino International компаниясынын жетекчиси Ронгхуан Фань долбоорлорун ишке ашыруу үчүн Өзбекстандын бизнес чөйрөсүн изилдегенин жана инвесторлор үчүн түзүлгөн шарттарды жана берилген жеңилдиктерди көрүп, ал жерде өндүрүштү ачууну көздөгөнүн айтат.
“Биз долбоорду 2019-жылы баштаганбыз. Коронавирус пандемиясынан улам жабдууларды жеткирүү үзгүлтүккө учурады. Nike компаниясынын технологдорунун келиши да кечигип кетти. Пандемиядан кийин кайра ишибизди баштадык. Көрүнүп тургандай, Өзбекстан азыр Nike кроссовкаларын чыгарып, эл аралык рынокко сатып жатат. Учурда күнүнө 6 миң жуп чыгарабыз, келечекте жылдык кубаттуулукту 3 миллионго жеткирүүнү пландап жатабыз. Буга байланыштуу өндүрүш процесстерин бренддин талаптарына ылайык жакшыртуу боюнча иштер координацияланууда”, - дейт ал.
Nike компаниясынын стратегиясына ылайык, Өзбекстанда өндүрүлгөн кроссовкалар азыр Казакстан, Тажикстан, Түркмөнстанга сатылууда, кийинчерээк Пакистан, Европанын базарларына жөнөтүлөт.
Nike ар бир спорттук бут кийим өндүрүүчү өлкөгө расмий штрих-код берет. Бул штрих-кодду Өзбекстан да алган. Бул Андижандагы ишкана дүйнөлүк бренддеги кроссовкалардын бардык моделдерин чыгарууга укуктуу дегенди билдирет. Ошондой эле Sino International Өзбекстанга Adidas брендин да алып келүүнү пландаштырып жатат.
Nike продукциялары дүйнөнүн 36 өлкөсүндө, анын ичинде Египет, Тайвань, Бразилия, Камбоджа, Индонезия жана Шри-Ланкада өндүрүлөт. Заводдорунун 22%ы Кытайда, компаниянын сайтында 112 ишканасы бар экени айтылат.
Экономист, эксперт Ишкендер Шаршеев Nike Өзбекстанга келгенинин себебин эмгек базарынын арзан болгону жана логистикалык эркиндиги менен байланыштырды.
"Бизге караганда жумушчу күчү арзан, эли көп. Чыгарган продукцияны ички базарга сатканга да ыңгайлуу. Ошондой эле логистикалык эркиндиги да көбүрөөк. Nike дүйнө жүзүндө сатылгандыктан ЕАЭБдин мүчүлүштүктөрүнө моюн сунгусу келбейт”, - деди Шаршеев.
Ошондой эле эксперт эгерде Кыргызстанда ачса, сыртка продукцияны сатуу жеңил болгону менен чийки затты импорттоо кымбатыраак болмок деген пикирин айтты.
"Өндүрүш үчүн чийки затты алып кирип жатканда ЕАЭБдин ставкалары менен төлөп калышы керек болот, ал 12%. Ал эми Өзбекстандыкы болсо 2-5% жана чийки затты алып келгенге алардын шарты жакшыраак. Биз Өзбекстандай болуш үчүн ЕАЭБдин эрежелеринен чыксак же алар бизге иштебесе жакшы болмок. Балким, биздин базар кичине болгон үчүн көңүл бурбай койду", - деди эксперт.
Ал эми казакстандык эксперт Бауржан Искаков Nike Казакстанга эмес Өзбекстанга киргенинин себебин аларда жасалган мамлекеттик экономикалык реформаларга жана өсүп жаткан өнөр-жайга байланыштырды.
"Дүйнөгө белгилүү бренддердин Казакстанды эмес, Өзбекстанды тандап алганынын себеби коңшубуз мамлекеттик экономикалык реформаларды эффективдүү жүргүзүп жатканында", - дейт ал. "Мындан тышкары, инвесторлор менталитет жагынан алганда, өзбектерди эмгекчил, тартиптүү деп эсептешет".
Ошол эле кезде экономист Казакстан көбүрөөк чийки зат өндүрүүчү катары таанымал экенин айтты.
"Биздин экономика чийки затка багытталган. Казакстан дүйнөгө тоо-кен тармагы боюнча белгилүү. Ал эми Өзбекстанда технологиянын, атап айтканда, автомобиль жасоо жана жеңил өнөр жайында реалдуу өнүгүүсү байкалууда. Өзбекстандын экономикасын өнүктүрүү багыттарынын бири – өзүнүн сырьёсун кайра иштетип, даяр продукцияга айлантуу болуп саналат. Маселен, Adidas, Nike сыяктуу бренддердин бул өлкөгө келиши пахта өндүрүүнүн жогорку деңгээли жана эмгек күчүнүн арзандыгы менен байланыштуу", - деди ал.
Ошондой эле Искаков дүйнөлүк бренддердин Өзбекстанды тандап алуусунун дагы бир маанилүү себеби, инвесторлордун укуктары жакшы корголгонун жана коррупция менен күрөшүү да жогорку натыйжаларды берип келгенин жана өлкөдө кадр жетишсиздиги дээрлик жок экенин белгиледи.
Ал эми Өзбекстандагы "Узчармсаноат" ассоциациясынын төрагасы Фахриддин Бобоев: "Дүйнөлүк бренддерди өлкөгө тартуу – мамлекет башчысы белгилеген приоритеттердин бири жана бүгүнкү күндө бул ишканада иштелип чыккан Nike компаниясынын биринчи продукциялары биз үчүн чоң сыймык болуп, башка дүйнөлүк бренддер менен кызматташууга чоң мүмкүнчүлүктөрдү ачат", - дейт.
КР Транспорт жана коммуникациялар министри Тилек Текебаев Economist.kg финансы басылмасына берген эксклюзивдүү маегинде жол куруу тармагындагы негизги долбоорлорго токтолду.
Нейро-лингивистикалык программалоо жана MBTI, DISC, SDI сыяктуу түрдүү психометриялык инструменттер боюнча квалификациялуу адис, КМШ, Жакынкы Чыгыш жана Азия-Тынч океан өлкөлөрүндө
Учурда байер деген кесип актуалдуу болуп жаткан убагы. Ал байерлер кимдер менен кантип иштешет, канча киреше табышат деген сыяктуу суроолорго
DevCIT компаниясы АКШнын Эл аралык өнүктүрүү агенттигинин (USAID) ишкердикти жана бизнес чөйрөнү өнүктүрүү долбоорунун алкагында Кыргызстан менен Казакстандын ишкер айымдары
Немец корреспондент-банкы Landesbank Baden-Wuerttemberg атамекендик финансы-кредиттик мекемелерге 20-сентябрдан баштап банктын саясатынын өзгөргөнүнө байланыштуу евро түрүндөгү SWIFT-которуулар Европалык экономикалык зонадагы* өлкөлөрдүн
Кыргызстандын климаттык каржылоо борборунун директорунун экс-орун басары Азамат Алкадыров негиздеген "Карголайн" компаниясы Европадан Россияга учактардын тетиктерин ташып турган. Документтерге ылайык,
WhatsApp Telegram каналына окшош канал функциясын ишке киргизди. Ал 150 өлкөдө жеткиликтүү болмокчу. Бул тууралуу WhatsApp өзүнүн блогунда жарыялады. Белгилей
Америка Кошмо Штаттары Борбор Азиянын үч өлкөсү — Казакстан, Тажикстан жана Өзбекстан менен соода режимин жөнөкөйлөтүүнү пландаштырууда. Мындай демилгени 7-сентябрда Коннектикуттун
Өлкөнүн азык-түлүк коопсуздугун камсыз кылуу жана азык-түлүк товарларына рыноктук бааларды турукташтыруу максатында айыл чарба товарларынын айрым түрлөрүн экспорттоого убактылуу тыюу
Кыргызстан Кытайдын Цзянси провинциясына экспортту көбөйтүүгө кызыкдар. Бул тууралуу Цзянси провинциясынын губернаторунун орун басары Сун Хуншан менен жолугушууда министрлер кабинетинин
Министрлер кабинетинин төрагасы Акылбек Жапаров Тараз шаарында өткөрүлгөн Кыргызстан менен Казакстандын ортосундагы Аймактар аралык кызматташтыгынын Биринчи форумуна катышты. Бул тууралуу
Президент Садыр Жапаров, 21-сентябрда, Нью-Йорк шаарында америкалык Oppenheimer Asset Management көп улуттук инвестициялык банкынын жана компаниясынын жетекчилиги менен жолугушуу өткөрдү.
Жогорку Кенештин “Альянс” парламенттик фракциясынын жыйыны өтүп, анда Социалдык фонддун өкүлдөрү менен бирге мамлекеттик пенсиялык социалдык камсыздандырууну өнүктүрүүгө, ишкер субъекттерин
Бишкекте биринчи жолу курулуш компанияларынын эсебинен жол салынып жатат. Бул маселени чечүү үчүн мэр Эмилбек Абдыкадыров шаардын түштүк зонасында объектилери
Компаньон Банк 16-20-сентябрь күндөрү Бишкекте өткөн КР "Стартап-нация" масштабдуу хахатонунда өзгөчө өнөктөш банкы болду. Бул иш-чараны Accelerate Prosperity, Codify жана
Кумтөр унааларынын дөңгөлөктөрүнө кеткен чыгымдарды 30–40%га кыскартат. Буга Токмок шаарындагы дөңгөлөктөрдү кайра иштетүү жана калыбына келтирүү заводу жардам
Борбордук шайлоо комиссиясы Кубанычбек Самаковду Бишкектин Ленин районунан Жогорку Кеңештин депутаты катары каттады. Такталгандай, Ленин бир мандаттуу округу боюнча Жогорку
Президент Садыр Жапаров, 21-сентябрда Уолл-Стритте жайгашкан Нью-Йорк фондулук биржасына (NYSE) барды. Бул тууралуу президенттин администрациясы билдирди. Такталгандай, Нью-Йорк фондулук биржасынын
«Ош» эл аралык аэропортунун жетекчиси Тимурлан Орунбеков түштүк аймактардагы аэропорттордун кышка даярдыгы жана жасалып жаткан иштерди текшерип, Жалал-Абад облусунда орун
Ундун баасы боюнча көтөрүлүп кетти деп «хайп» кармаган депутаттарга айтаарым баа которулбойт,мамлекетте кошумча чаралар көрүлгөн, деп УКМКнын төрагасы Камчыбек
Талас облусунун Талас районундагы Арал айылындагы Нанаев атындагы орто мектептин негизги курулуш жумуштары бүткөрүлүүдө. Бул тууралууу Мамкурулуштун жетекчиси Мырзабек Жыпаркулов
Бишкектин "Дордой" конушунда 140-орундук бала бакча курулууда. Бул тууралуу шаардык мэрия билдирди. Такталгандай, Свердлов районунун башчысы Максатбек Саргазаков бала бакчага
«Манас» бажысынын кызматкерлери “Манас” эл аралык аэропортунун учуу аймагында жайгашкан «Э.С.В. Дьютифри» ЖЧКнын алымсыз соода дүкөнүн текшерүү учурунда
Айланма жолдо мыйзамсыз күйүүчү май саткан жарандарга айып салынды. Бул тууралуу Чүй облустук милициясы билдирди. Маалыматка ылайык, Чүй облустук милициясы
Ош шаардык медициналык “Тез жардам” борборунда санариптештирүү жана электрондук башкаруу тутумун ишке киргизүү боюнча иштер толугу менен аяктады. Бул тууралуу
Президент Садыр Жапаров Нью-Йорк шаарында «Медтроник» медициналык компаниясынын жетекчилиги менен жумушчу жолугушуу өткөрдү. Бул тууралуу президенттин маалымат кызматы билдирди. Тараптар
«Digital CASA» долбоорунун Кыргызстан боюнча була-оптикалык байланыш линияларын тартуу иш чаралар аякталды. Бул тууралуу «Кыргызтелеком» ААК билдирди. Такталгандай, Чүй облусунда
Ош шаарындагы А. Навои эс алуу жайы менен “Ферас” бассейнинин ортосундагы тилкеге жаңы эс алуу багынын курулушу башталды. Бул тууралуу
